Treść strony: Środowisko
Informacje ogólne
Skępe leży na obszarze Pojezierza Dobrzyńskiego i w części północno – wschodniej na Równinie Urszulewskiej. Niemal cały obszar gminy, tj. 180 km kw. obejmuje tereny piaszczyste o płytkich wodach gruntowych co jest korzystne dla uprawy łąk mniej dla upraw roślinnych. Zachodnia i północno – zachodnia część gminy to obszary dolinne i sandrowe, zbudowane z luźnych piasków z głęboko zalegającą wodą gruntową. Obszary te nadają się pod zalesienie a tylko lokalnie pod uprawę łąkową.
Gleby
Na terenie gminy większość gleb należy do tzw. kompleksu żytniego bardzo słabego (żytnio – łubinowego). Tworzą go najsłabsze gleby piaskowe o bardzo lekkim składzie granulometrycznym co często przy wyższym położeniu terenu (pagórki) sprzyja spływowi powierzchniowemu wód opadowych. W związku z tym gleby wykazują niekorzystne warunki wodne dla produkcji roślinnej. Czynnikiem decydującym o wysokości plonów są opady atmosferyczne w okresie wegetacji roślin. Na obrzeżach gleb piaskowych występują gleby należące do kompleksu zbożowo - pastewnego słabego stanowiące 17,8% powierzchni gruntów ornych. Charakterystyczną cechą tych gleb jest okresowa podmokłość, powodowana wysokim poziomem wód gruntowych. Gleby występujące na terenie gminy charakteryzują się skrajnymi warunkami uwilgocenia (zbyt mokre lub zbyt suche) wynikające z położenia wód gruntowych, co skłania do wniosku, że wymagają one melioracji. Na podstawie występowania określonych kompleksów gleb pod względem przydatności rolniczej wyróżniono region skępski. Region ten ma charakterystyczną specyfikę warunków przyrodniczych a głównie glebowych, co powinno stanowić podstawę przy ustalaniu produkcji rolnej.
Struktura użytkowania ziemi:
- grunty orne stanowią około 43%
- użytki zielone stanowią około 16%
- lasy stanowią około 30%.
W użytkach zielonych przeważają gleby typu siedliskowego, bagiennego, pobagiennego. Odczyn gleb regionu jest najczęściej kwaśny.
Na terenie gminy Skępe występują mało korzystne warunki glebowe skłaniające do uprawy żyta i łubinu a lepiej uwilgocone – seradeli i ziemniaków. W związku z małą przydatnością rolniczą grunty rolne występujące na terenie gminy powinny być stopniowo przeznaczane pod zalesienie.
Klimat
Pod względem klimatycznym obszar gminy charakteryzuje się następującymi danymi:
- średnia roczna temperatura powietrza waha się od 7,10C na północy do 7,70C na południu przy długości okresu wegetacyjnego 205 – 215 dni.
- średnia roczna suma opadów wynosi od 490 mm w części południowej do 520 mm w części północnej.
Klimat charakteryzuje się znacznymi cechami przejściowymi między oddziaływaniem wpływów oceanicznych z zachodu i kontynentalnych ze wschodu. Związane z tym częste zmiany napływu mas powietrznych różnego pochodzenia przyczyniają się bezpośrednio do znacznej zmienności stanów pogodowych.
Dopływ energii słonecznej na terenie Skępego utrzymuje się w granicach wartości przeciętnych dla Polski. Średnie roczne nasłonecznienie rzeczywiste wynosi około 1500 godzin. W przebiegu rocznym wartość nasłonecznienia jest odzwierciedleniem długości dnia. Zachmurzenie charakteryzuje się małą zmiennością.
Istotną cechą klimatyczną są skąpe opady atmosferyczne. W przebiegu rocznym najwyższe ilości opadów atmosferycznych przypadają na miesiące letnie (lipiec), najniższe notuje się z reguły w marcu i październiku, choć często zaznacza się także minimum zimowe (styczeń, luty).
Wiatry mają przeważnie kierunek zachodni i południowo-zachodni a w miesiącach zimowych przeważają wiatry wschodnie.
Najchłodniejszym miesiącem jest luty a najcieplejszym lipiec.
Rzeźba terenu
Rzeźba terenu gminy Skępe została ukształtowana podczas ostatniego zlodowacenia tzw. bałtyckiego. Dominuje płaskorówninne ukształtowanie terenu urozmaicone drobnymi, niewielkimi pagórkami. Do form podkreślających młodoglacjalny charakter rzeźby terenu należą rynny glacjalne wypełnione jeziorami i częściowo wykorzystane przez rzekę Mień. Do jezior związanych z tą rynną należą m.in. Jezioro Wielkie i Jezioro Małe. Oceniając rzeźbę terenu pod kątem rozwoju budownictwa należy stwierdzić, że istnieją tu odpowiednie miejsca pod lokalizację budynków mieszkalnych, gospodarczych i innych.
Wody
Pojezierze Dobrzyńskie na obszarze którego leży Skępe charakteryzuje się dużym bogactwem jezior, torfowisk i mokradeł. Największy kompleks hydrograficzny tworzą Jeziora Skępskie połączone ze sobą rzeką Mień. Nazwa kompleksu pochodzi od miejscowości Skępe leżącego na brzegach jezior Świętego, Małego i Wielkiego. Jezioro Wielkie i Małe można by traktować jako całość, ponieważ dopiero w 1930 roku oddzielone zostały one od siebie groblą usypaną w miejscu największego zwężenia. Dzięki temu połączone zostało grodzisko z przeciwległym brzegiem. Różnica poziomów wszystkich jezior skępskich jest nieznaczna. Najniżej położone jest Jezioro Wielkie (112 m. n.p.m.) a najwyżej Jezioro Patana (113 m. n.p.m.). Jezioro Patana oddaje wody Jezioru Mielno to znowu Świętemu, a Święte Małemu i Wielkiemu. Jeziora Skępskie zasilane są przez rzekę Mień wypływającą z Jeziora Likieckiego. Całość zlewni Jezior Skępskich odprowadza Mień do Wisły. Na terenie gminy są jeszcze Jezioro Sarnowskie, Łąkie. W okresie wiosennym, letnim a niekiedy jesiennym część wód z Jeziora Świętego odpływa kanałem do Czernicy.
Według Nechay’a Jeziora Skępskie należą do typu jezior pozastoiskowych pozostałych jako reszta zlewiska wód roztopowych, zbierających się na przedpolu lądolodu. Jezioro Wielkie nazwał zaporowym powstałym na granicy bagnisk sandrowych i zatamowanych moreną. W grupie jezior towarzyszy wał który jest moreną czołową zbudowaną z piasków pokrywających materiał gliniasty.
Jeziora Skępskie ulegają zatorfowieniu i zanikowi. Jezioro Mielno i Patana to młaki, ponieważ na całej powierzchni pokryte są szuwarami. Proces zaniku dochodzi do końcowego stadium. Jezioro Święte to naturalny staw, którego dno na całym obszarze pokryte jest roślinami o liściach zanurzonych. Bardzo zamulone jest Jezioro Małe i wchodzi w okres starości natomiast Jezioro Wielkie cechuje pełna dojrzałość.