Treść strony: Gruetzmacher Henryk Stanisław
Henryk Stanisław Gruetzmacher (1913 – 1944)
Henryk S. Gruetzmacher urodził się w 1913 r. w Jarosławiu nad Wołgą. Ojciec był z pochodzenia Niemcem. Rodzice przenieśli się do Wolnego Miasta Gdańska. Henryk S. Gruetzmacher ukończył Gimnazjum Polskiej Macierzy Szkolnej. Odbył służbę wojskową we Włodzimierzu Wołyńskim. Skończył studia rolnicze. Pracował jako administrator we wsi Broniewek w powiecie radziejowskim. Brał udział w kampanii wrześniowej 1939 r. W czasie II wojny światowej zaangażował się w działalność konspiracyjną. Pełnił wiele odpowiedzialnych funkcji.
„Na przełomie lat 1941/1942 wymeldował się z Broniewek i oddał się całkowicie pracy konspiracyjnej w Komendzie Okręgu Pomorskiego ZWZ-AK. Do marca 1942 r. pełnił funkcję szefa oddziały V – łączności konspiracyjnej, obejmując rejon Gdyni, Bydgoszczy i Torunia. Ściśle współpracował także z komendantem Podokręgu Północnego, Józefem Olszewskim, pseudonim <Andrzej>. Po aresztowaniu jesienią 1942 r. J. Olszewskiego i rozbiciu Podokręgu Północnego, przejął Komendę Podokręgu i odbudował jego strukturę. […] Pracę w łączności łączył z działalnością wywiadowczą. Terenem jego działalności stało się prawie całe Pomorze. Utrzymywał także kontakty z wywiadem dalekosiężnym Komendy Głównej AK, oznaczonej kryptonimem <Lombard>. Miał również powiązania z tzw. pruską linią przerzutową do Szwecji. Interesował się nie tylko wywiadem wojskowym, ale także politycznym, np. dotyczącym obozów koncentracyjnych. Współdziałał także z akcją <N>” – podaje Mirosław Krajewski w „Nowym słowniku biograficznym ziemi dobrzyńskiej”
Zginął 12 IX 1944 r. w strzelaninie z Niemcami niedaleko wsi Makówiec w powiecie lipnowskim. Odznaczony dwukrotnie Krzyżem Walecznych i Orderem Virtuti Militari V klasy. Pochowany na cmentarzu w Skępem.
Na krużgankach kościoła Zwiastowania NMP i klasztoru bernardynów w Skępem wmurowano pamiątkową tablicę poświęconą H. S. Gruetzmacherowi.
- autor: Bożena Ciesielska